Z Raporu Nedir?
Perakende satış yapan işletmelerde günlük mali işlemlerin kayıt altına alınması hem yasal zorunluluk hem de finansal düzenin sağlanması açısından kritik bir süreçtir. Bu noktada devreye Z raporu girer. Özellikle yazar kasa (POS cihazı) kullanan işletmelerin her gün düzenli olarak aldığı bu rapor, hem gelir tespiti hem de vergi beyanı için büyük önem taşır.
Z Raporu Nedir?
Z raporu, gün içerisinde yazar kasadan geçen tüm satış işlemlerinin kapanış raporudur.
-
Gün sonu alındığında, o güne ait satış bilgilerini sıfırlar ve yeni güne 0 bakiye ile başlanmasını sağlar.
-
İçinde; yapılan satışların toplamı, KDV tutarları, ödeme yöntemleri (nakit, kredi kartı vb.) gibi bilgiler bulunur.
-
Raporun “Z” harfi, İngilizce “Zero” kelimesinden gelir; yani gün sonunda cihazın sıfırlanmasını ifade eder.
Z Raporunun Özellikleri
-
Günlük alınır: Her iş günü sonunda, o güne ait işlemler için alınır.
-
Yasal zorunludur: Vergi Usul Kanunu gereği, Z raporu düzenli olarak alınmak zorundadır.
-
Değiştirilemez: Alındıktan sonra üzerinde değişiklik yapılamaz.
-
Fiziksel ve dijital olabilir: Bazı cihazlar kağıt çıktısı verirken, modern sistemler dijital kayıt tutar.
Z Raporu ile X Raporu Arasındaki Fark
Birçok işletme sahibi, X raporu ve Z raporu arasındaki farkı karıştırır.
| Özellik | X Raporu | Z Raporu |
|---|---|---|
| Zaman | Gün içinde istenilen anda alınır | Gün sonunda alınır |
| İşlev | O anki satış durumunu gösterir | Günlük satışları kapatır ve sıfırlar |
| Zorunluluk | Zorunlu değil | Yasal olarak zorunlu |
| Sıfırlama | Hayır | Evet |
Z Raporu Neden Önemlidir?
-
Vergi Beyanı İçin Gereklidir
-
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), işletmelerin satış kayıtlarını Z raporu üzerinden denetler.
-
-
Finansal Düzeni Sağlar
-
Günlük kazanç ve ödeme yöntemlerinin takibi kolaylaşır.
-
-
Yasal Sorumluluk
-
Z raporu almayan işletmelere idari para cezası uygulanabilir.
-
-
Stok ve Satış Analizi
-
Günlük satış raporları sayesinde hangi ürünlerin daha çok sattığı görülebilir.
-
Z Raporu Nasıl Alınır?
Z raporu alma yöntemi, kullanılan yazar kasa veya POS cihazına göre değişiklik gösterir ancak genel adımlar şunlardır:
-
Cihazın Menü veya Rapor Bölümüne Girilir
-
“Z Raporu” veya “Gün Sonu” Seçeneği Seçilir
-
Onaylanır ve Çıktı Alınır
-
Rapor Dosyalanır veya Dijital Ortama Kaydedilir
İpucu: Modern POS cihazlarında Z raporu otomatik olarak her gün belirli bir saatte alınabilir.
Z Raporu Alınmazsa Ne Olur?
-
Vergi denetimlerinde sorun yaşanır.
-
Yasal para cezaları uygulanabilir.
-
Muhasebe kayıtları eksik kalır.
-
İşletmenin mali disiplininde bozulma meydana gelir.
1. Z raporu hangi saatlerde alınmalı?
Genellikle iş bitiminde veya gün sonunda alınır. 24 saati aşmaması gerekir.
2. Z raporu saklama süresi ne kadar?
Vergi Usul Kanunu’na göre en az 5 yıl saklanmalıdır.
3. Dijital Z raporu geçerli mi?
Evet, Gelir İdaresi onaylı sistemlerde dijital olarak saklanan raporlar geçerlidir.
4. Z raporu alınmadan yeni güne başlanabilir mi?
Hayır. Önce bir önceki günün raporu alınmalı, ardından yeni gün işlemleri başlatılmalıdır.
